DeFi kısaca “Merkeziyetsiz Finans” (Decentralized Finance) tanımlamasının kısaltılmış halidir.
DeFi kelimesi, İngilizce decentralized ve finance kelimelerinin ilk iki harflerinin bir araya gelmesi ile oluşur. İsminden de anlaşılacağı gibi merkezi bir otoriteye bağlı olmayan finansal sistemi tanımlamak için kullanılır. DeFi; finans ekosisteminde, aracı kurum ve merkezi otoriteye bağlılığı aza indirmek için geliştirilmiş, blockchain teknolojisinden faydalanan, kripto paraların var olduğu ekonomik bir yapıdır.
DeFi sisteminde; internet bağlantısı ile eşler arası borç alıp verme işlemleri güvenli, şeffaf ve herkesin erişebileceği bir ortamda, bu işlemleri doğrulayan yazılımlar kullanılarak gerçekleşir. Doğrulama konsensüs mekanizması ile mümkün olmaktadır. Konsensün mekanizması, akıllı sözleşmeler ve D’App’lerin (merkezsiz uygulamalar) merkeziyetsiz finans için (DeFi) önemli konumdadırlar. Fiat paraları kripto paraya dönüştürmek, daha sonra ise dünyanın herhangi bir yerine hızlıca transfer etmek mümkün olmaktadır. DeFi kullanıcıları varlıkları üzerinde kontrol sahibidir ve finansal hizmetlere erişimi kolaylaştırır. Kişisel cüzdanlar ve ticaret hizmetleri de DeFi’da kullanıcıların kontrol sahibi olmasını destekleyici unsurlardır.
DeFi yapısının güvenilir olması da gereklidir. Bitcoin, Ethereum gibi platformlara ait blockchain yapılarının kriptografi ile değiştirilemez bloklardan oluşması da bu güveni destekler.
DeFi Nasıl Çalışır?
DeFi, merkezi otoriteye bağlı finans kuruluşları ve aracılık hizmetlerine duyulan bağlılığı ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Akıllı sözleşmeler kullanılan şeffaf bir sistem ile finans işlemler gerçekleştirmektedir. Dağıtılmış ve güvenli bir veritabanı olan blockchain (blokzincir) teknolojisini kullanır. D’App olarak isimlendiren merkeziyetsiz uygulamalar ile ağın çalışması sağlanır.
DeFi sisteminde, geleneksel bankacılık yöntemleri kullanılmaz; örneğin bir hesap açmanız ve başvuru formu doldurmanız gerekmemektedir. DeFi ile kripto paranızı ödünç verebilir, borç alabilir, diğer kripto paralar ile takas edebilirsiniz.
Diğer blokzincir ağları da kullanılabilmekle birlikte; Ethereum blokzinciri, DeFi için önemli bir platformdur. DeFi çok katmanlı bir mimari yapıya sahiptir. Katmanlar inşa edilirken geliştiriciler kendi katmanlarını oluşturur ve geliştirirler.
Katmanlar; Settlement layer, asset layer, protocol Layer, application layer ve aggregation layer olmak üzere 5 ayrı bölümden oluşur. Alttaki katmanın güvenliği bir üstteki katmanın sorunsuz ilerlemesi için değişmez bir kuraldır.
Settlement Layer, yerleşim katmanı olarak dilimize çevrilir. Sistemin güvenli ve ölçeklenebilir olması buna bağlıdır. Örnek olarak Ethereum blok zinciri bu katmanda yer almaktadır.
Asset Layer varlık katmanı anlamını taşımaktadır. bu katmanda ürün gereksinimlerini belirlenir ve değer takas protokolleri geliştirilir. ERC-20 protokolü ve NFT üretilebilen ERC-721 protokolü örnek olarak verilebilir.
Bir üst katman ise Protocol Layer’dır. Bu katmanda borç alıp verme, türevler gibi protokolleri kurallar ile belirlenir.
Application Layer uygulamaların yer aldığı katmandır. Tüketici odaklı hizmetler bu katmanda bulunur.
Son katman ise toplama katmanı olarak Türkçeye çevrilen Aggregation Layer’dır. Bu katman, yatırımcılara hizmet sunmak amacıyla, kendinden önce gelen katmanlardaki uygulamaları toplayıp bağlamaktan sorumludur.
DeFi Kullanım Alanları
DeFi, çok sayıda hizmeti bünyesinde barındıran merkeziyetsiz finans sistemini tanımlamak için kullanılır. DeFi’ın birçok kullanım alanı vardır.
Borç Alma ve Borç Verme
DeFi ile aracıya ihtiyaç duymadan, merkeziyetsiz bir biçimde, daha kolay borç alıp verebilmek amaçlanmaktadır. Çoğu zaman borç alan taraf aldığı paradan daha fazla miktarda teminat göstermek durumundadır. İşlemler blockchain üzerinde gerçekleştiği için kriptografik doğrulama ile güvenli bir ortam sağlanması hedeflenir. Borç alıp verme süreçlerini hızlandırmak ise asıl amaçtır.
Varlık Yönetimi
Varlık yönetimi ile DeFi kullanıcıları, tek bir arayüz ile hesaplarına ulaşabilir ve işlem yapabilirler. Ayrıca fon yönetimi ile de varlıklarınızın getiri akışı yönetilebilir. Aktif ve pasif olmak üzere iki tür fon yönetimi vardır. Aktif fon, getiri sağlama amaçlı yatırım kararları veren bir yönetime sahiptir. Pasif fon ise performans takibi ile karşılaştırmalı bir biçimde hareket edecek şekilde tasarlanmıştır, daha az alım satım gerçekleşir ve bir yönetim yoktur.
Bazı DeFi projeleri ile fon yönetiminin merkeziyetsiz bir biçimde yapılmasına olanak tanımaya başladı. Merkeziyetsiz finans ile fonlarının nasıl yönetildiğini kontrol etmek daha kolaylaşır.
Vadeli İşlemler
DeFi, vadeli işlemler daha düşük işlem ücretleri ve kullanım kolaylığı sunmayı amaçlar. Sözleşmeler daha basit ve kullanıcı kolaylığı göz edilerek hazırlanır.
Sigorta İşlemleri
Sigorta, bir kullanıcının karşılaşabileceği istenmeyen bir durum gerçekleştiğinde, yaşayabileceği kayıplar için mali koruma ve geri ödeme alabildiği risk yönetimi uygulamasıdır. En çok satın alına sigorta türleri; ev, hayat, sağlık ve araba sigortalarıdır.
Kripto paralar akıllı sözleşmeler ile kilit altına alınmıştır. Her ne kadar kodlar kriptografik bir şekilde güvence altına alınmış olsa da, olası bir siber saldırı karşısında savunmasız kalabilirler. Özellikle büyük miktarda fonlarda, riski en aza indirmek için merkeziyetsiz sigorta seçeneği ortaya çıkmıştır.
CoinO'ya hemen üye olun, kripto para işlemlerini güvenle yapmaya başlayın.
DeFi Coinleri ve Projeleri
DeFi ekonomisine dahil olan birçok DeFi coin’i mevcuttur. Bunlardan bazıları;
AVAX (Avalanche) Coin
Avalanche; DeFi finansal varlıklar, finans uygulamaları, hizmetler ve kripto para platformları için güvenlik ve
ölçeklenebilirlik sunan bir blockchain ağıdır. Avalanche’a ait coin AVAX olarak isimlendirilir.
UNI (Uniswap) Coin
Uniswap, DeFi projelerine ait tokenların değişimini otomatik ve kolay hale getiren bir ticaret protokolüdür. Merkeziyetsiz bir değişim sistemi olan Uniswap token sahibi olan herkesin erişimine açıktır. ERC-20 tokenlarının değişimi akıllı sözleşmeler üzerinden merkeziyetsiz bir biçimde gerçekleşir. Uniswap’e ait coin UNI’dir.
LINK (Chainlink) Coin
Chainlink; bankalar ve geleneksel ödeme sistemleri ile blockchain ağları arasında köprü görevi görmektedir. Kripto para birimi olan Chainlink’in kısaltması LINK şeklindedir.
Eski finans veri ve uygulamalarını blokzincir teknolojisine ekleme işlevi görüyor. Blockchain’de yer almayan verileri ağa aktarmak için akıllı sözleşmelere ihtiyaç duyulur. Veri Chainlink’e iletilir. En uygun teklifi veren düğüm veri aktarımı görevini üstlenir. Veri böylece blockchain’e aktarılmış olur.
Bağlantıya tıklayarak, CoinO üzerinden BTC, ETH ve diğer seçkin altcoin alım satım işlemlerinizi güvenle ve hızlıca gerçekleştirebilirsiniz.
DeFi Sisteminin Avantajları
DeFi işlemleri bankacılık işlemlerinin aksine anonimdir. Hesap açmanız gerekmez; isim, adres, e-posta gibi kişisel bilgilerinizi vermeniz gerekli değildir.
DeFi’da işlemler çok hızlı gerçekleşir. Geleneksel menkul kıymet borsalarına kıyasla, faiz oranları daha hızlı güncellenir. İnternete bağlı olduğunuz sürece, her yerden ve her zaman erişebilir. Uzun transfer süreleri beklemeden istediğiniz yere aktarma yapabilirsiniz.
Şeffaftır, işlemler herkes tarafından görülebilir ve kayıtlar blockchain üzerinde tutulur. Süreç, merkezi bir kontrol yerine, blockchain üzerinde çalışan yazılımlar tarafından yürütülür. Böylelikle üçüncü kişilerden kaynaklanabilecek hatalar yaşanmaz.
DeFi Sisteminin Dezavantajları
DeFi içinde gerçekleşen hataların tamamı kullanıcı kaynaklıdır. Kullanıcının sorumluluğunda olan bu durumda, kullanıcının yaşadığı kayıp telafi edilemez.
DeFi kullanıcı sayısı, yeni bir teknoloji olmasından kaynaklı, geleneksel finans sistemlerinde göre henüz çok daha azdır.
İşlemlerin hepsinin veri olarak tutulması gerekmektedir. Bu da önemli bir altyapı kapasite gereksinimine ihtiyaç duyulması anlamı taşımaktadır.
Vergilendirme konusunda ülkelere göre değişiklikler olabilir. Küresel ölçekte yasal altyapısı henüz oturmamıştır.
Güçlü teknolojik altyapısı, 7/24 uzman ve profesyonel müşteri hizmeti desteği ile CoinO’da kripto para işlemlerinizi güvenle ve hızlıca yapabilirsiniz.